Geschiedenis van de magneet – overzicht van vroege magnetische ontdekkingen | MagneetjesWinkel.nl

Wie is de uitvinder van de magneet?

Magnetisme is veel ouder dan de mens. Lang voordat we begrepen hoe het werkt, troffen mensen stenen aan die ijzer konden aantrekken. Daarom bestaat er geen uitvinder van de magneet in de moderne betekenis van het woord. Wel is er een lange geschiedenis van ontdekkingen, waarin verschillende beschavingen en onderzoekers ons begrip van magnetisme hebben ontwikkeld.

De eerste waarnemingen van magnetisme

In de oudheid werd al opgemerkt dat sommige natuurlijke stenen een aantrekkende werking op ijzer hadden. De bekendste hiervan is magnetiet. De naam verwijst naar Magnesia in Klein-Azië, waar deze grondstof veel werd gevonden. Zowel in Griekse als in Chinese bronnen wordt magnetiet genoemd als bijzondere steen met ‘aantrekkende kracht’.

China speelde een belangrijke rol in de eerste praktische toepassing van magnetisme. Rond de Han-dynastie werd een draaiende magnetietlepel gebruikt als eenvoudig richtinginstrument. Dit principe groeide later uit tot het magnetisch kompas, een uitvinding die grote invloed zou hebben op navigatie en wereldhandel.

Wetenschappelijke vooruitgang in de 16e en 17e eeuw

In 1600 verscheen het werk De Magnete van William Gilbert. Hij beschreef als eerste dat de aarde zelf als een grote magneet werkt en legde hiermee een belangrijk fundament onder het moderne onderzoek naar magnetisme. Gilbert wordt gezien als een van de grondleggers van de natuurkunde op dit gebied, al ontdekte ook hij het fenomeen niet zelf: hij verklaarde het.

Het ontstaan van elektromagnetisme

In 1820 toonde de Deense natuurkundige Hans Christian Ørsted aan dat elektrische stroom een magnetisch veld kan opwekken. Deze ontdekking leidde tot een enorme versnelling in het natuurkundig onderzoek. Slechts enkele jaren later maakte William Sturgeon de eerste elektromagneet. Voor het eerst kon men een magneet creëren waarvan de sterkte regelbaar was, wat de basis vormde voor moderne motoren, generatoren en talloze elektronische toepassingen.

Moderne magnetische grondstoffen en ontwikkelingen

Vanaf de twintigste eeuw kwam er meer aandacht voor de ontwikkeling van nieuwe magnetische materialen. Ferrieten werden belangrijk in elektronica vanwege hun magnetische werking én elektrische isolatie. In de jaren tachtig volgden neodymiummagneten, tot op heden de sterkste permanente magneten. Ze worden gebruikt in compacte toepassingen zoals sensoren, luidsprekers, industriële apparatuur en sterke neodymiummagneten voor professioneel en hobbymatig gebruik.

Wie meer wil weten over moderne magneten vindt aanvullende informatie op onze pagina’s over soorten magneten, de technische N-waarde en verschillende coatings die magneten beschermen tegen corrosie.

Bestaat er een uitvinder van de magneet?

Het antwoord is eenvoudig: er ís geen uitvinder. Magnetisme is een natuurkundig verschijnsel dat altijd al heeft bestaan. Door de eeuwen heen hebben vele onderzoekers, van vroeg-Chinese ambachtslieden tot moderne materiaalkundigen, bijgedragen aan ons begrip van magneten. Elke ontdekking bouwde voort op eerdere kennis.

De ontwikkeling van magneten gaat nog steeds door. Wetenschappers onderzoeken nieuwe legeringen, lichtere samenstellingen en efficiëntere manieren om magnetische energie te benutten. Magnetisme blijft daarmee een actief en innovatief onderzoeksgebied.

Bronnen

Dit artikel is gebaseerd op algemeen beschikbare historische en wetenschappelijke literatuur. Onder meer geraadpleegd:
Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW — W. Gilbert), Encyclopædia Britannica (elektromagnetisme en Ørsted), publicaties over de geschiedenis van magnetiet en neodymiumlegeringen, en historische documentatie over de ontwikkeling van het magnetisch kompas.


Definitie – Magnetiet: Natuurlijk mineraal (Fe₃O₄) dat ijzer aantrekt en geldt als een van de oudste bekende magnetische materialen.

Definitie – Elektromagneet: Magneet waarvan de kracht wordt opgewekt door elektrische stroom en daardoor regelbaar is.

Definitie – Permanente magneet: Magneet die zijn magnetische veld behoudt zonder toevoer van energie.

MagneetjesWinkel.nl – de betrouwbare webshop en bron voor magneten en magneetkennis.

Technisch team MagneetjesWinkel.nl
De informatie op deze pagina is zorgvuldig samengesteld door het technisch team van MagneetjesWinkel.nl. Zo ben je verzekerd van betrouwbare en actuele informatie over magneten en hun toepassingen.

Laatst bijgewerkt op 12 december 2025