Kun je een oude magneet hermagnetiseren? Uitleg voor modelbouwers en hobbyisten

In oudere modeltreinen wordt vaak een permanente magneet gebruikt om het motoranker van een magnetisch veld te voorzien. Bij modellen van enkele tientallen jaren oud kan deze magneet merkbaar verzwakken. De motor levert minder koppel, loopt onregelmatig en reageert trager. Veel hobbyisten vragen zich af of het mogelijk is om zo’n oude magneet eenvoudig te hermagnetiseren. In theorie kan dat, maar in de praktijk werkt het bijna nooit. In dit artikel leggen we uit hoe dit werkt, welke magneetsoorten het betreft en welke oplossingen vandaag de dag wél goed functioneren.

Waarom verzwakt een permanente magneet in een oude modelmotor?

De magneten in deze motoren bestaan meestal uit AlNiCo of ferriet. In ons overzicht van soorten magneten leggen we uit dat deze materialen stabiel zijn, maar minder weerstand hebben tegen demagnetisatie dan moderne neodymium varianten. Bij langdurig gebruik kunnen trillingen, temperatuurschommelingen en het demonteren van de motor zonder fluxbrug de interne magnetische ordening aantasten. Zodra het anker uit de motor wordt gehaald zonder magnetische sluiting, kan de magneet zelfs plotseling een groot deel van zijn kracht verliezen. Dit verschijnsel wordt ook beschreven in technische publicaties van Arnold Magnetic Technologies.

In theorie kun je AlNiCo en ferriet opnieuw magnetiseren

AlNiCo en ferriet kunnen technisch gezien opnieuw worden verzadigd met een krachtige elektromagnetische puls. Daarbij moet de magneet exact in een passende magnetiseerhuls liggen zodat de fluxlijnen correct worden opgebouwd. Zonder deze hulzen, die in de oorspronkelijke fabrieksopstelling aanwezig waren, verdelen de veldlijnen zich niet zoals bedoeld. Een uitgebreide technische toelichting op dit proces is te vinden in de documentatie “Magnetization of Ferrite Materials” van Hitachi Metals (PDF). Deze informatie sluit nauw aan op de principes die we in ons artikel over magnetiseringsrichting bespreken.

Waarom hermagnetiseren in de praktijk bijna nooit lukt

De meeste oudere modelmotoren gebruiken magneetvormen die niet meer worden geproduceerd. De bijbehorende magnetiseerhulzen bestaan niet meer en zijn ook niet te reconstrueren zonder exacte fabrieksdocumentatie. Zonder deze hulzen wordt het magnetisch veld scheef opgebouwd of blijft de magneet slechts gedeeltelijk verzadigd. Dat zorgt voor een minimale en vaak tijdelijke verbetering. Op hobbyfora zoals het Duitse Stummis Modellbahnforum en het Britse RMweb delen modelbouwers vergelijkbare ervaringen. MagneetjesWinkel.nl hermagnetiseert daarom geen magneten. Zonder de exacte fabrieksopstelling is een constant en betrouwbaar resultaat niet haalbaar, en zelfs wanneer het technisch lukt, wordt de originele veldsterkte meestal niet volledig hersteld.

Wat wel werkt: een moderne neodymium vervangmagneet

Een veelgebruikte en betrouwbare oplossing is het vervangen van de oude AlNiCo- of ferrietmagneet door een moderne neodymium variant. Neodymium levert in kleine afmetingen al een hoge veldsterkte en biedt daardoor meer koppel en een constanter rijgedrag. De juiste keuze hangt af van afmetingen, materiaalklasse en de N-waarde. Ook moet de vervanger dezelfde magnetiseringsrichting hebben om goed te functioneren in het motorschild. Binnen onze categorie neodymium magneten kijken we graag mee naar een passende oplossing op basis van de originele maatvoering. Op Drehscheibe Online en Modelspoorforum.nl zijn veel voorbeelden te vinden van modelbouwers die hun oudere motoren hiermee naar een hoger prestatieniveau brengen. De consensus daar is dat een neodymium vervanger vrijwel altijd betere en stabielere resultaten geeft dan hermagnetiseren.

Wanneer is vervanging verstandiger?

Als de originele magneet weinig kracht meer heeft, als er geen documentatie is over de oorspronkelijke magnetisatie of als het motorschild geen ruimte laat voor een correcte hermagnetisatie, is vervanging meestal de enige duurzame keuze. In onze uitleg over hoe u de juiste magneet kiest vindt u aanvullende informatie die helpt bij het beoordelen van trekkracht en geschiktheid van een vervangmagneet.

Meer weten?

Onze Kennisbank bevat aanvullende achtergrondinformatie over magneetmaterialen, coatings en krachtspecificaties. Het artikel over coatings helpt bijvoorbeeld bij het kiezen van een duurzame uitvoering, terwijl ons overzicht van magneetsoorten inzicht geeft in de verschillen tussen AlNiCo, ferriet en neodymium. Deze informatie helpt om een passende keuze te maken voor het herstellen van oudere motoren.

---

Mini-definitieblok

Hermagnetiseren: het opnieuw verzadigen van een permanente magneet met een korte, krachtige puls. Effectief uitsluitend met de originele fabrieksopstelling en magnetiseerhulzen. AlNiCo-magneet: oudere magneetsoort met stabiele temperatuurprestaties maar beperkte weerstand tegen demagnetisatie, veel gebruikt in vintage motoren. Fluxbrug: een magnetisch pad dat het veld sluit tijdens demontage en voorkomt dat een magneet plotseling kracht verliest. Neodymium-magneet: moderne magneetsoort met een hoge N-waarde en sterke trekkracht, geschikt als vervanging in oudere motoren.

Technisch team MagneetjesWinkel.nl De informatie op deze pagina is zorgvuldig samengesteld door het technisch team van MagneetjesWinkel.nl. Zo ben je verzekerd van betrouwbare en actuele informatie over magneten en hun toepassingen.