Wat is de ‘supermagneet’ van de Radboud Universiteit — en waarom is hij zo krachtig (en riskant)?
Op 7 oktober 2025 bezetten pro-Palestijnse actievoerders een gebouw op de campus van de Radboud Universiteit in Nijmegen.
De universiteit waarschuwde voor een levensgevaarlijke situatie omdat in het pand (super)geleidende magneten en koelgassen aanwezig zijn.
Dit incident vormde aanleiding tot bezorgdheid over de veiligheid en de werking van de gebruikte magneetinstallaties.
In dit artikel leggen we uit wat die ‘supermagneet’ is, waarvoor hij wordt gebruikt, hoe krachtig hij is, en waarom het risicovol kan zijn voor onbevoegden.
Wat is een lab-supermagneet?
Een ‘supermagneet’ in deze context is geen permanente magneet zoals je die in een koelkast ziet, maar een hoogveld-labmagneet:
- Meestal een supergeleidende of hybride opstelling die extreem hoge magnetische velden kan produceren
- Gecontroleerd gekoeld met cryogene gassen (bijv. helium)
- Speciaal ontworpen voor experimenten in natuurkunde, materiaalkunde en nanotechnologie
Bij de Radboud Universiteit/NWO bevindt zich het
High Field Magnet Laboratory (HFML-FELIX), een toonaangevende faciliteit voor hoogveldmagnetisme in Europa.
Deze installaties gaan ver boven de veldsterktes van commerciële magneten.
Hoe sterk zijn deze magneten?
Hier zijn wat typische cijfers voor HFML-FELIX:
| Component | Veldsterkte (Tesla) | Opmerkingen |
|---|---|---|
| Operationele hoogveldspoelen | 30 – 38 T | Continu gebruik, in dienst |
| Hybride magneet (ontwikkelingsfase) | ~45 T | Gecombineerde supergeleidende + resistieve spoel |
| Boringen | 32 – 50 mm | Dikke spoeldiameter voor sample-inbreng |
| Vermogensopname | Tot >20 MW | Bij resistieve segmenten, grote stroom/koeling vereist |
Vergelijking: een sterke neodymiummagneet,
zoals een N52-schijf uit onze webshop, levert dichtbij het oppervlak doorgaans ongeveer 1 tesla (orde van grootte).
Een labmagneet is dus tientallen keren sterker — en onder gecontroleerde omstandigheden.
Waarvoor gebruikt men zulke magneten?
Onderzoekers gebruiken deze hoogveldsystemen om materialen te bestuderen onder extreme magnetische condities:
- Materiaalfysica / gecondenseerde materie: effecten van magnetisme op elektronensystemen
- Halfgeleiders / nanostructuren: magnetische transporten en kwantumeffecten
- Opto- en infraroodexperimenten: gecombineerd met lasers (zoals vrije-elektronenlasers) om spektroscopie af te stemmen op magnetische velden
- Nieuwe materialen / functionele materialen: supergeleiders, magnetoresistentie, spintronica
Via HFML-FELIX krijgen onderzoekers toegang tot verschillende magnetcellen met (IR/THz-)lasers en uiteenlopende condities.
Waarom is dit gevaarlijk voor onbevoegden?
Hoewel zulke installaties ontworpen zijn onder strikte protocollen, gelden de volgende risico’s bij onbevoegd binnendringen:
- Projectielgevaar: metalen voorwerpen kunnen met hoge snelheid aangetrokken worden naar de magneetholte (gevaar voor personen)
- Quench & koelgassen: een plotselinge overgang uit de superconductie (quench) kan leiden tot snelle koken van helium, drukverhoging en verdringing van zuurstof
- Elektrische & thermische krachten: bij resistieve componenten zijn hoge stromen en waterkoeling in gebruik; verkeerde ingrepen kunnen tot schade of gevaar leiden
De Radboud Universiteit meldde bij de bezetting dat het niet om een gevaar voor de omgeving ging,
maar wel om gevaar voor de mensen in het gebouw zonder de juiste kennis. Daarom werd het gebouw ontruimd en beveiligd.
Hoe verhoudt dit zich tot onze neodymiummagneten?
- Doel: onze magneten zijn permanente magneten voor industriële, technische en hobby-toepassingen; labmagneten zijn onderzoeksinstrumenten.
- Sterkte: neodymium circa 1 T; labmagneten 30–45 T continu.
- Veiligheidsniveau: bij neodymium gelden algemene veiligheidsmaatregelen (beknelling, elektronica-interferentie).
Maar labinstallaties brengen extra complexiteit (cryogenen, hoge vermogens) die alleen beheersbaar is onder professionele omstandigheden.
Wil je bij jezelf thuis krachtig magnetisme ervaren? Kies dan voor onze neodymium schijfmagneten,
staafmagneten of potmagneten.
Vergeet niet onze veiligheidsrichtlijnen te lezen!
Conclusie
De bezetting op 7 oktober 2025 op de Radboud-campus bracht terecht veiligheidszorgen aan het licht:
in het bezette gebouw stonden hoogveldinstallaties met cryogene magneten die bij onjuiste behandeling levensgevaar kunnen opleveren.
Het incident toont ook de spanning tussen opportuniteit en risico: zulke labmagneten zijn essentieel voor baanbrekend onderzoek,
maar vereisen professionele omgang en beveiliging.
Tegelijkertijd kunnen consumenten thuis de fascinerende wereld van magnetisme ontdekken via hoogwaardige neodymiummagneten —
veilig, beheersbaar en met jouw serieuze kennispartner MagneetjesWinkel.nl erbij.